حدود دو قرن از ایجاد اولین راه آهن در جهان می گذرد. کشور محصور در خشکی مانند افغانستان که ارزان ترین ترانزیت و حمل و نقل را از طریق راه آهن دارد، هنوز شبکه ریلی خاصی ندارد.
به گزارش ایراف، در سال های اخیر سرمایه‌گذاری روی ایجاد راه آهن به منظور انتقال کالا میان افغانستان و کشورهای همسایه و منطقه و حتی اتصال آن به خطوط آهن بین‌المللی و ایجاد کریدورهای زمینی میان آسیای مرکزی و جنوبی یا آسیا و اروپا افزایش یافته که در ادامه برخی از این اقدامات معرفی می‌شود.
اول: 106 کیلومتر خط آهن در ولایت بلخ ساخته شد که 31 کیلومتر آن خط فرعی و 75 کیلومتر آن خط اصلی است. خط آهن مذکور افغانستان را به ازبکستان وصل می کند و مطالعات فنی برای خط ریلی 2000 کیلومتری نیز انجام شده است.
دوم: ولایت هرات: در این ولایت 62 کیلومتر راه آهن ساخته شده که افغانستان را به ایران متصل می کند و 44 کیلومتر راه آهن نیز در دست اجراست که 60 درصد آن تکمیل شده است.
علاوه بر این، گذرگاه مرزی تورغندی هرات که 13 کیلومتر طول دارد و افغانستان را به ترکمنستان متصل می کند.
سوم: ولایت فاریاب: خط آهن به طول 47 کیلومتر در این ولایت ساخته شده که از مرز ترکمنستان و افغانستان شروع می‌شود و به ایستگاه اندخوی در ولایت فاریاب می رسد.
در سال ۱۳۹۸ در زمینه راه آهن کارهای زیادی انجام شد و خطوط ریلی فوق ساخته شد و در حال حاضر مجموعا ۲۲۸ کیلومتر خط ریلی در افغانستان وجود دارد.
با روی کار آمدن نظام کنونی، توجه بیشتری به بخش راه آهن افغانستان شد که باعث بهبود سازماندهی، مدیریت، بهره برداری و نگهداری راه آهن، توسعه اقتصادی و تعلیم پرسنل فنی در این زمینه شد.
افغانستان در حال حاضر از طریق صدها کیلومتر خط آهن با کشورهای آسیای میانه مبادلات تجاری و نقل و انتقالات را انجام می دهد و برخی از پروژه های ناتمام از رباط پریان هرات گرفته که به فرودگاه هرات می رسد، ۴۳ کیلومتر خط راه آهن است و کارهای آن سریع پیش می‌رود.
اهداف
۱. ایجاد استراتژی پیشرفته راه آهن برای اتصال مراکز تجاری و اقتصادی کشورهای منطقه ای و بین المللی.
۲. ایجاد پیشرفت در زمینه های اقتصادی، صحی، رفاهی، خودکفایی و سرمایه گذاری سکتور خصوصی برای مردم افغانستان و نیز کمک به امنیت و ثبات منطقه ای.
۳. سازماندهی، رهبری و نظارت بر خدمات ساخت، بهره برداری، نگهداری و نظارت و سایر امور مربوط به راه آهن با رعایت استانداردهای بین المللی.
۴. با توجه به برنامه های توسعه ای و عمومی دولت، احداث شبکه ریلی و اتصال به شبکه ریلی منطقه ای و بین المللی.
۵. ایجاد ارتباط و توسعه از طریق راه آهن در سطح ملی و بین المللی.
۶. ارائه خدمات و تسهیلات در زمینه حمل و نقل.
۷. ایجاد شرایط ایمنی در فعالیت ها و سیستم های ریلی.
فواید: توانمندسازی اقتصادی، نقل و انتقالات سریع و ارزان، حمل و نقل ایمن، ایجاد فرصت های شغلی، حفاظت از محیط زیست، ظرفیت بار بالا، تخلیه و بارگیری قابل اعتماد، کاهش ازدحام ترافیک، کاهش کربن.
تسهیلات: ایجاد ارتباط منطقه ای و بین المللی، خودداری از اتلاف وقت و انرژی، افزایش امکانات حمل و نقل و مسافر، ایجاد پایانه های تخلیه و بارگیری، تسهیلات برای ساخت انبارها، ایجاد سهولت‌های فنی مرتبط و ارائه خدمات پشتیبانی.
نقل و انتقالات: اداره راه آهن افغانستان همواره کوشش می‌کند تا روند انتقال کالاها را روان و سریع نگه دارد تا عواید آن روز به روز افزایش یابد.
در سال 1400 خورشیدی تقریباً 3.5 میلیون تن محموله از طریق 3 مرز حیرتان، آقینه و تورغندی راه آهن افغانستان منتقل شده است.
در سال 1401 خورشیدی نزدیک به 4.6 میلیون تن از طریق 3 مرز حیرتان، آقینه و تورغندی راه آهن افغانستان جابجا شده است.
در سال 1402 خورشیدی 3.5 میلیون تن محموله از طریق 3 مرز ریلی حیرتان، آقینه و تورغندی جابجا شده است، سطح این ارقام ممکن است با اضافه شدن دو ماه پایانی سال افزایش یابد.
درآمد: در سه سال گذشته در مجموع 9 میلیارد افغانی عواید از سه بندر راه آهن افغانستان جمع آوری و به خزانه حکومت سرپرست افغانستان واگذار شده است.
در سال 1400 خورشیدی 2.5 میلیارد در سال، در سال 1401 خورشیدی 3.35 میلیارد در سال 1402 خورشیدی از ماه فروردین تا دی 3.13 میلیارد افغانی عواید دریافت شده است که با احتساب درآمدهای پایان سال گذشته افزایش خواهد یافت.
درباره ی خط آهن مشترک ایران و افغانستان یعنی اتصال پن، تهران، کابل و اروپا بخوانید.
