به گزارش ایراف، مرکز تحقیقات استراتژیک و معاصر اسلام آباد در تحلیلی تازه به چرایی نزدیکی طالبان افغانستان به طالبان پاکستان و حمایت از آن پرداخته است.
این مقاله با اشاره به حادثه حمله به مهندسان چینی در ماه مارس سال جاری در پاکستان می نویسد: «اگرچه هیچ گروه تروریستی مسئولیت این حمله را بر عهده نگرفت، پاکستان بار دیگر تاکید کرد که تحریک طالبان پاکستانی که از افغانستان فعالیت می کند، پشت این حمله بوده و مهاجم یک تبعه افغانستان بوده است. پاکستان حتی شواهد را با طالبان در میان گذاشت و از آنها برای دستگیری عاملان کمک خواست. طالبان ادعاهای پاکستان را رد کرده و آن را به ایجاد بی اعتمادی بین چین و افغانستان متهم کردند. گزارش‌های اخیر سازمان ملل متحد و ایالات متحده نیز ادعاهای دولت پاکستان را ثابت کرد و نشان داد که طالبان افغانستان همچنان به تحریک طالبان پاکستان و سایر گروه‌های شورشی اجازه می‌دهد تا از افغانستان فعالیت کنند. درحالی که طالبان افغانستان با سازمان‌های تروریستی مانند داعش خراسان (ISKP) می‌جنگد، از گروه‌های دیگر مانند تی تی پی حمایت می‌کند که امنیت کشورهای منطقه مانند پاکستان را تهدید می‌کند.»
عثمان علی در ادامه می‌افزاید: «حداقل چهار دلیل برای حمایت طالبان افغانستان از تحریک طالبان پاکستان وجود دارد. اول، طالبان افغانستان و تحریک طالبان پاکستان روابط ایدئولوژیکی نزدیکی دارند. دوم، هر دو گروه عمدتاً پشتون هستند و فرهنگ و زبان یکسانی دارند. سوم، طالبان از تحریک طالبان پاکستان برای تضمین خودمختاری استراتژیک خود در برابر پاکستان حمایت می کنند . چهارم، طالبان افغانستان از تحریک طالبان پاکستان برای استفاده از این گروه علیه داعش ، رقیب اصلی طالبان، برای تقویت امنیت داخلی حمایت می‌کند که به قیمت امنیت کشورهای منطقه مانند پاکستان تمام می‌شود.»
نویسنده نوشته است که روزنامه نگار پاکستانی، احمد رشید، به درستی پایگاه ایدئولوژیک طالبان افغانستان را خلاصه کرد که برای طالبان پاکستان نیز صادق است.
او در کتابی با عنوان «طالبان: قدرت اسلام ستیزه جو در افغانستان و فراتر از آن» نوشت: «طالبان نماینده کسی جز خودشان نبودند و هیچ اسلامی را جز اسلام خود به رسمیت نمی شناختند. اما آنها یک پایگاه ایدئولوژیک داشتند – شکلی افراطی از دیوبندیسم. دیوبندی ها از تفسیر امام ابوحنیفه، یکی از چهار امامی که مسلمانان سنی آن را به رسمیت می شناسند، پیروی می کنند. پس از شکست مسلمانان در جنگ استقلال در سال 1857، نانوتوی، یکی از بنیانگذاران جنبش دیوبندی، مدرسه ای را برای آموزش و احیای نقش روحانیون در سیاست جنوب آسیا تأسیس کرد که به مسجد متصل بود، که در دوران بریتانیا به میزان قابل توجهی کاهش یافت. اشغال هند طالبان افغانستان نتیجه این دیدگاه نانوتوی است و تحریک طالبان پاکستان نیز همینطور.»
نویسنده معتقد است که اشتراک در همین ایدئولوژی، طالبان افغانستان و پاکستان را محکم و آنها را به متحدان قوی تبدیل کرده است.
او ادامه می‌دهد که از طرف پاکستان ساده لوحانه خواهد بود که فکر کند طالبان افغانستان دولت پاکستان را بر تحریک طالبان پاکستان ترجیح می‌دهد. آنها حتی در حال گرم شدن با هند هستند، کاری که پاکستان می‌ترسید دولت های قبلی افغانستان برای منزوی کردن آن در منطقه انجام دهند.
باز هم هر دو گروه طالبان پشتون هستند. قومیت یکسان آنها پیوندهای ایدئولوژیک و سازمانی آنها را تقویت می کند. در سال 2001، طالبان افغانستان از تحویل اسامه بن لادن به ایالات متحده خودداری کردند ، حتی اگر او عضو یا پشتون نبود، اما جنگ با ایالات متحده را ترجیح داد. تصور اینکه آنها رهبری تحریک طالبان پاکستان را به پاکستان واگذار کنند، غیر واقعی خواهد بود. در عوض، طالبان افغانستان توصیه کرد که دولت پاکستان باید مسائل را با تحریک طالبان پاکستان از طریق گفتگو حل کند.
علاوه بر این، طالبان افغانستان از تی تی پی به عنوان یک دارایی استراتژیک علیه پاکستان برای تضمین خودمختاری استراتژیک خود استفاده می کند . افغانستان به عنوان یک کشور محصور در خشکی، به ویژه در حوزه اقتصادی، به شدت به پاکستان متکی است. این امر افغانستان را در مورد تضعیف استقلال استراتژیک افغانستان توسط پاکستان بدبین می کند. به همین دلیل، طالبان نیز برای توسعه روابط با هند که فعالیت سفارت خود را در کابل از سر گرفت ، تمایل نشان داد.
دلیل دیگری برای این باور که طالبان افغانستان علیه تحریک طالبان پاکستان اقدامی نخواهند کرد، مدیریت آنها بر تهدید داعش است. با گسترش حمایت از تحریک طالبان پاکستان، طالبان افغانستان تضمین کرده است که گروه‌های تروریستی به داعش که علیه حاکمیت طالبان در افغانستان فعال است، نمی‌روند و در نتیجه امنیت داخلی آن را تضمین می‌کند. پس از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، مفتی نور ولی محسود، امیر تحریک طالبان پاکستان، آن را جشن گرفت و اعلام کرد که گروهش برای تضمین ثبات و بقای حکومت طالبان تلاش خواهد کرد. در مقابل، طالبان افسار تی تی پی را سست کردند و باعث ناامنی در کشورهای همسایه، به ویژه پاکستان شد. حمایت طالبان افغانستان از تحریک طالبان پاکستان به این گروه «عمق استراتژیک» علیه پاکستان داده است. این امر تحریک طالبان پاکستان را قادر ساخت تا حملات خود را در داخل پاکستان انجام دهد و به افغانستان عقب نشینی کند.
این پژوهشگر در بخش دیگری ازاین تحلیل می آورد که از زمانی که طالبان افغانستان کنترل کابل را در اوت 2021 به دست گرفتند، تعداد حملات تحریک طالبان پاکستان در داخل پاکستان به طرز چشمگیری افزایش یافته است.
براساس گزارش موسسه مطالعات صلح پاکستان (PIPS)، در سال 2022، 262 حمله توسط تحریک طالبان پاکستان و چندین گروه شبه نظامی دیگر انجام شده است که نسبت به سال قبل از آن 27 درصد افزایش نشان می دهد. 89 مورد از کل حملات توسط تحریک طالبان پاکستان انجام شد. در سال 2023، 306 حمله رخ داده است که افزایش 17٪ را نشان می دهد. همراه با فرکانس، شدت حمله تی تی پی نیز به طور قابل توجهی افزایش یافته است. در ژانویه 2023، یک بمب گذار انتحاری تحریک طالبان پاکستان 100 نفر را کشت . بیشتر آنها از مقامات پلیس بودند و 157 نفر دیگر را زخمی کردند. این حمله یک مسجد واقع در یک منطقه به شدت کنترل شده را هدف قرار داد که شامل مقر پلیس و دفاتر اطلاعاتی و ضد تروریسم است.
در نهایت نتیجه می‌گیرد که بدتر شدن امنیت ناشی از حملات تی تی پی روابط بین متحدان سابق را تیره کرد. در موارد متعدد، نیروهای پاکستان و طالبان در مرز پاکستان و افغانستان به تبادل آتش پرداختند و تجارت را برای روزها تعطیل کردند. پاکستان حتی حملات هوایی انجام داد و پناهگاه های تحریک طالبان پاکستان را در داخل افغانستان هدف قرار داد. خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان گفت که این کشور حملات هوایی بیشتری را در صورت لزوم انجام خواهد داد. علاوه بر این، پاکستان همچنین 500000 پناهجوی غیرقانونی افغان را برای فشار بر طالبان به کشور بازگرداند .
علیرغم درخواست‌های مکرر پاکستان برای اقدام علیه تحریک طالبان پاکستان، طالبان افغانستان موفق به انجام این کار نشدند. با توجه به محصور بودن افغانستان در خشکی و وابستگی شدید به پاکستان برای تجارت بین المللی، انفعال طالبان در وهله اول به دلیل ترس از تحت انقیاد شدن توسط پاکستان است. بنابراین، ضروری است که پاکستان باید با طالبان تعامل سازنده داشته باشد و اعتماد را از طریق همکاری مبتنی بر احترام متقابل افزایش دهد.
پاکستان باید برای مبارزه با ISKP از طالبان برای مبارزه با تروریسم حمایت کند. راه هایی را برای همکاری دفاعی بین دو کشور برادر باز می کند. علاوه بر این، پاکستان باید شواهد حملات تروریستی ناشی از افغانستان را با کشورهای منطقه مانند چین و ایران به اشتراک بگذارد تا حداکثر فشار دیپلماتیک را بر طالبان اعمال کند. این در نهایت باعث ایجاد اعتماد و تقویت همکاری های منطقه ای در مورد موضوع تروریسم می شود.
این درحالی است که طالبان همواره اتهامات پاکستان در حمایت از طالبان پاکستانی را رد کرده و آن را نتیجه ناکامی و ناتوانی ارتش پاکستان دانسته است.
