یو شیا یونگ؛ نماینده ویژه چین در امور افغاستان که برای شرکت در دومین نشست گروه تماس منطقه‌ای برای افغانستان به تهران سفر کرده بود با ایراف گفت‌وگو کرد.
این نخستین مصاحبه این دیپلمات برجسته چینی با یک رسانه ایرانی محسوب می‌شود که به پرسش‌های پرستو بهرامی‌راد؛ دبیر سرویس اقتصادی ایراف از جمله در زمینه نقش آمریکا در ویرانی و بحران اقتصادی و انسانی در این کشور و مسئولیت کنونی واشنگتن در بازسازی افغانستان پسااشغال پاسخ داده است.
یو شیا یونگ در این مصاحبه به دستاوردهای دومین نشست گروه تماس منطقه‌ای در تهران و اهداف و دورنمای نشست دوحه ۳ پرداخته است. او همچنین در این گفت‌وگو، نظر چین را درباره فعالیت گروه‌های تروریستی در افغانستان، تحصیل دختران افغان و دولت فراگیر بیان کرده است.
مشروح این گفت‌وگو تقدیم شما می‌شود.
ارزیابی شما از گفت‌وگوها در دومین نشست گروه تماس منطقه‌ای که در تهران برگزار شد، چگونه بود؟
نشست کاملا موفقیت‌آمیزی بود و ما از ابتکار و رهبری دولت و وزارت خارجه ایران برای برگزاری این کنفرانس و نشست نمایندگان ویژه چین، ایران، روسیه و پاکستان واقعاً قدردانی می‌کنیم.
در واقع این دومین باری است که اینگونه دیدار را داریم. اولین جلسه، در آخرین نشست ما در ]آستانه نشست[ دوحه ۲ برگزار شد. همه ما در دوحه حضور داشتیم و طرف ایرانی، چهار طرف دیگر را برای برگزاری نشستی دعوت کرد؛ تا بتوانیم یادداشت‌ها و نقطه نظرات و خط مشی‌های خودمان را در قبال نشست دوحه به بحث و بررسی بگذاریم.
همچنین سیاست‌های کلی خودمان را در قبال افغانستان به اتفاق وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان به بحث و بررسی گذاشتیم تا بتوانیم به صلح، ثبات و بازسازی افغانستان بعد از پانزدهم اوت ]۲۰۲۱[ و خروج غیرمسئولانه آمریکا و ناتو از این کشور، بهتر کمک کنیم.
با توجه به مشکلات ناشی از تروریسم، به ویژه داعش خراسان در افغانستان و گروه های تروریستی دیگر که از خاک این کشور استفاده می‌کنند، باید چه سیاست جمعی در پیش گرفته شود که امنیت مردم افغانستان و کشورهای همسایه تامین شود؟
سؤال خوبی است و همچنین من فکر می‌کنم که موضوع تروریسم یکی از موضوعات مهم مورد بحث در این نشست یک روزه در تهران بود.
چین هم معتقد است که در رابطه با موضوع افغانستان، برای صلح و بازسازی این کشور، تروریسم یا مبارزه با تروریسم یکی از مهم‌ترین موضوعات است. همچنین می‌بینیم که طرف افغانستان، یعنی دولت موقت افغانستان، طالبان افغانستان، وعده داده که از خاک این کشور به عنوان تهدید امنیتی برای همسایگان و دیگر کشورها استفاده نمی‌شود و در همین خصوص هم خوشحالیم که دولت موقت افغانستان هم این مساله را در چندین مورد مشابه تاکید و اشاره کرده است.
بنابراین همه شرکت‌کنندگان این نشست ابراز امیدواری کردند که به اتفاق کشورهای همسایه این وعده عملی شود که از خاک افغانستان به عنوان تهدید تروریستی یا آسیب رساندن به کشورهای همسایه استفاده نشود.
شما در دومین کنفرانس گروه تماس منطقه‌ای به آقای کاظمی قمی، نمایندگی دادید تا مجموعه نگرانی چهار کشور و مشورت های لازم را در کابل و قندهار به طالبان ارائه کند، به نظر شما چقدر این مشورت‌ها برای کمک به مردم افغانستان سودمند خواهد بود؟
متوجه شدم که برخی از شرکت‌کنندگان – و تقریباً همه ما- پس از جلسه پیشنهاد کردند که وزارت امور خارجه ایران برای انتقال پیام‌ها به کابل برود تا چیزی را که در اینجا توافق شده به آنها نیز ارائه کند؛ اما اینکه ایرانی‌ها به چه ترتیب این کار را انجام می‌دهند، این دیگر تصمیم خود طرف ایرانی است.
من فکر می‌کنم برای ما و حتی هریک از چهار کشور دیگر، این مفید خواهد بود که از مسیر کانال‌های ایجادشده خودمان برای گفتگو و تعامل با کابل، بین دولت‌ها استفاده کنیم که این پیام را به گوش آنها برسانیم.
همچنین مایل هستیم که بشنویم طرف افغانستانی در مورد وضعیت چه می‌گوید، در مورد اینکه چگونه می‌توانیم با هم به تقویت تلاش‌های خود برای کمک به افغانستان جهت بازسازی این کشور ادامه بدهیم.
با توجه به وعده‌های طالبان، به نظر شما چگونه می‌توان مقامات طالبان را در خصوص موضوع تحصیل دختران و کار زنان افغانستانی متقاعد کرد؟
در واقع این سؤالی است که اغلب از نقاط مختلف منطقه و جهان شنیدیم و من قصد دارم آن را اینگونه بیان کنم:
از پانزدهم اوت، افغانستان، یعنی طالبان یا دولت موقت، نتایج مثبتی در ایجاد ثبات در کشور، در تلاش برای بازسازی حاصل کرد. برای مثال، آنها کاشت مواد مخدر را بیش از ۹۰ درصد کاهش دادند و تا حد زیادی در امنیت عمومی وضعیت بهتری را ایجاد کردند. همچنین سعی می‌کنند بودجه را متعادل کنند – هرچند که بودجه در دولت آنچنان چشمگیر نیست. و سعی می‌کنند با فساد مبارزه کنند. طالبان سعی می‌کنند به کشور کمک کنند تا فرصتی برای تعامل و گفت‌وگو با سایر کشورهای جهان پیدا کنند، تا از کمک‌های بین‌المللی، منطقه‌ای و کشورهای همسایه بتوانند بیشتر برای ساختن کشور استفاده کنند. و موارد دیگر هم وجود دارد.
ما صداهایی را از خارج در مورد آموزش شنیدیم و همچنین متوجه شدیم که دولت موقت افغانستان اعلام کرده که علاقه‌مند به بهبود آموزش هستند.
آنها می‌خواهند آموزش را بهبود ببخشند، از جمله برای دختران. در این موضوع می‌خواهند کاری بکنند. آنچه که در اینجا امید داریم این است که آنها واقعاً بتوانند آنچه را که برنامه‌ریزی کردند و وعده می‌دهند، انجام دهند و آموزش دختران را بهبود ببخشند.
دولت چین در خصوص دولت فراگیر نظراتی را ارائه کرده، تصویر شما از یک حکومت فراگیر در افغانستان چگونه است؟
ما متوجه شدیم که از پانزدهم اوت در جامعه بین‌المللی، در پلتفرم‌های منطقه‌ای و تلاش‌های دیگر، بسیاری از کشورها موضوع دولت فراگیر را مطرح کرده‌اند. همچنین باید توجه داشته باشیم که خود دولت موقت هم گفته که همه‌شمولی و فراگیر بودن حکومت بسیار خوب است.
من فکر می‌کنم باید توجه داشته باشیم که تعریف‌های مختلفی در مورد چگونگی دولت فراگیر وجود دارد. پس به نظرم این بحث باید براساس شرایط برابر بین افغانستان و سایر نقاط جهان باشد.
موضوعی که چین مطرح می‌کند، (این است که) در واقع، مسئولیت عمده بازسازی افغانستان بر عهده آمریکا است. بعد از گذشت ۲۰ سال اشغال، آمریکا عملاً ویرانی‌ها و دردهای بسیار زیادی را برای این کشور به وجود آورده است. در واقع در همه جهان، کشورهای منطقه و همسایه آمریکایی‌ها را مسئول اصلی بازسازی افغانستان می‌دانند. همچنین آمریکا باید هرچه زودتر تحریم‌های یکجانبه علیه افغانستان را برطرف سازد.
امیدواریم که ایالات متحده دارایی‌های مسدودشده افغانستان در خارج از کشور، یعنی ۷ میلیارد دلار آنها را در اسرع وقت آزاد کند. روی هم رفته، ما واقعاً امیدواریم که بتوانیم فشارها را بر ایالات متحده برای انجام این کار ادامه دهیم.
از زاویه دیگر، ما امیدواریم که صلح و بازسازی در افغانستان به گونه‌ای رخ دهد که ما شاهد جنبه‌های مختلف بین‌المللی و منطقه‌ای باشیم؛ شاهد دولت فراگیر، حکومت معتدل، کمک‌های بشردوستانه کافی و به موقع، و مبارزه مؤثر و آشکار با تروریسم و البته رفاه مشترک سودمند برای پیشرفت افغانستان.
مایل هستم از این فرصت استفاده کنم و موضع چین را در اینجا مجددا تأیید و بیان کنم.
در برخورد با مساله افغانستان، یعنی چگونگی کمک کردن ما به افغانستان برای یک بازسازی پایدار بعد از پانزدهم اوت، پس از ۲۰ سال اشغال آمریکا، ما باید قبل از هر امری منشور سازمان ملل و همچنین از خط مشی چین که در مساله افغانستان به وضوح بیان شده، پیروی کنیم.
در بند اول به خاطر دارم که آمده: ما باید به حاکمیت و تمامیت ارضی افغانستان کاملا احترام بگذاریم. جامعه جهانی نیز باید به افغانستان، فرهنگ آنها و مسیر پیشرفت و نحوه رسیدگی به امور داخلی آنها احترام کامل بگذارد.
در عین حال، جامعه جهانی باید واقعا از هرگونه مداخله خودداری کند، به هر بهانه‌ای در امور داخلی افغانستان وارد نشود، و از تحمیل راه حل‌های خارجی برای حل مسائل افغانستان خودداری کند.
نکته اصلی این است که در روند رسیدن به صلح و بازسازی افغانستان پس از پانزدهم اوت، ما باید تلاش‌های خود را بر برابری و احترام متقابل بنا کنیم و به تدریج و هرچه زودتر تلاش کنیم تا افغانستان را به جامعه بین‌الملل برگردانیم.
پس این نیازمند تلاش جامعه بین‌الملل و خود افغانستان است. من دوست دارم که مثال خوبی از نحوه نگاه چین ارائه دهم که معمولاً توسط «نشست تونشی» (سومین نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان در شهر تونشی چین) نشان داده می‌شود که فکر می‌کنم نه چندان دور از ۱۵ اوت ۲۰۲۱ برگزار شد.
در سال ۲۰۲۲، حدود مارس تا آوریل، همه کشورهای همسایه (افغانستان)؛ چین، پاکستان، ایران، روسیه، ازبکستان، ترکمنستان و تاجیکستان در شهر «تونشی» در جنوب چین جمع شدند و گفت‌وگوی موفقی بین کشورهای همسایه و نماینده افغانستان داشتیم.
همچنین ما کشورهای دوست دیگری را هم مثل اندونزی، قطر و سایر کشورها را در کنار خودمان داشتیم تا صحبت کنیم که چگونه می‌توانیم افغانستانی بازسازی شده، مستقل، صلح‌آمیز، باثبات، امن و دوستانه را در کنار خودمان داشته باشیم.
چین نه تنها این سیاست‌ها را بیان کرده؛ بلکه ما تمام تلاش خودمان را می‌کنیم تا کمک کنیم. برای مثال، در سال‌های اول و دوم عقب‌نشینی آمریکا در ۱۵ اوت، ما ۳۰۰ میلیون یوان کمک‌های بشردوستانه به افغانستان ارائه کردیم، و بارها کمک‌های بشردوستانه و سایر کمک‌ها را به آنها عرضه داشته‌ایم.
در اواخر همین سال زمانی که کشورهای همسایه در مورد بازگشت افرادی که در این ۲۰ سال از افغانستان مهاجرت کرده‌اند بحث می‌کنند، و می‌خواهند که تقریباً میلیون‌ها نفر از آنها به افغانستان بازگردانده شوند؛ چین کمکی به ارزش ۱۰۰ میلیون یوان به افغانستان ارائه کرده است.
با توجه به این نکته که این کمک‌ها باید از طریق پاکستان و ایران ارائه شود، ما همچنین از تلاش‌های بسیار مثبت و مؤثر ایران در این زمینه قدردانی کردیم.
در واقع سهم ایران و پاکستان در مورد مهاجرانی که به خاطر ۲۰ سال اشغالگری به خارج از افغانستان مهاجرت کرده‌اند، تقسیم شده و ما باید به این دو کشور اعتبار و احترام بدهیم.
من همچنین با وزرای مسئول دولت موقت افغانستان صحبت کردم و آنها گفتند که از این افراد استقبال می‌کنند. آنها حتی یک کمیته ویژه متشکل از سه وزیر برای کمک به پذیرش مهاجران بازگشته دارند که آنها را از پاکستان و ایران بازگردانند.
من فکر می‌کنم جامعه جهانی باید به ایران و پاکستان در برخورد مسالمت‌آمیز و تلاش برای حل این مشکل برای آن دسته از افراد یا پناهندگانی که از کشوری به کشور دیگر بدون کمک‌های لازم مهاجرت کرده‌اند، اعتبار لازم را بدهد.
بنا بر گفته‌ها، من فکر می‌کنم که ما باید تصویری کامل از افغانستان و اینکه کل وضعیت چگونه است داشته باشیم. منظورم این نیست که ما قبلاً مشکل را حل کرده‌ایم. افغانستان هنوز در این روند است، هنوز در مرحله حساسی از هرج‌و‌مرج به سمت ثبات است؛ ا کشوری که ۲۰ سال اشغال شده به کشوری که بالاخره مردم امید دارند سرنوشت کشورشان را به دست خود بگیرند و اینکه بتوانند کشور را خودشان را اداره کنند و بدون دخالت خارجی، تهاجم، تهاجم نظامی و اشغال نظامی.
ما اینگونه می‌بینیم که این فرصت تاریخی برای مردم افغانستان است. همچنین برای جامعه بین‌المللی، به ویژه برای منطقه و کشورهای همسایه از جمله ایران و چین، این فرصتی است که به بهترین شکل به افغانستان کمک کنیم تا به هدف خود برسد، تا اینکه به نحو مستقل، صلح و بازسازی خود را به دست بیاورد. پس در تمام این روند، ما هنوز در میانه راه هستیم.
آنها برای تحقق این هدف به تلاش‌های بیشتری از سمت ما نیاز دارند. به همین دلیل من در جلسه (تهران) و همچنین به شرکای خود گفتم که ما به خاطر نشست تماس که توسط دوست من، آقای قمی و همچنین آقای موسوی؛ معاون وزیر امور خارجه سازماندهی و ارائه شد، بسیار ارزش میگذارم و قدردانی می کنم.
این جلسه‌ای بسیار موفق بود و من می‌خواهم از این فرصت استفاده کنم و از مهمان‌نوازی آنها و برای ملاقات‌های موفقیت‌آمیزی که ترتیب داده و سازماندهی شده است، تشکر کنم.
این نشست بسیار مفید است و همچنین یک تلاش بسیار مناسب برای آماده‌سازی گام‌های بعدی ما است؛ تلاش‌هایی که مشترکاً توسط کشورهای همسایه و منطقه انجام می‌شود.
در نهایت از نظر چین نشست دوحه ۳ چه دستاوردی برای افغانستان و منطقه خواهد داشت؟
این سؤال خوبی است. من فکر می‌کنم که باید از برگزارکنندگان این نشست و سازمان ملل پرسیده شود.
من می‌دانم که آنها در حال مذاکره و صحبت با طرف افغانستانی و سایر شرکت‌کنندگان این نشست هستند.
نمی‌دانم دقیقاً چگونه پیش خواهد رفت. این دوحه سوم است، ما دوحه اول و دوحه دوم را داشتیم. نمی‌دانم برنامه امسال چگونه است؛ اما چیزی که می‌دانیم این است که این یک جلسه غیررسمی خواهد بود. پشت درهای بسته برگزار می‌شود و به نحوی نیست که افراد بتوانند به طور کامل درباره این موضوع بحث و گفت‌وگو کنند.
ما همیشه از سازمان ملل متحد برای ایفای نقش سازنده و مثبت‌اش در کمک به افغانستان و بازسازی آن حمایت می‌کنیم. همچنین با همه شرکت‌کنندگانی که سعی می کنند تا تلاش های مشترک انجام دهند، صحبت می‌کنیم؛ اما در مورد اینکه چگونه پیش خواهد رفت، باید دید.
در دو نشست قبلی در دوحه باید بگویم که آنقدر موفق نبودند. برای مثال آنها در شرکت دادن هیات افغانستانی دو بار شکست خوردند. ما در مورد مسائل و امور کشوری مستقل بحث می‌کنیم؛ اما افراد این کشور را نداریم که در این نشست حضور داشته باشند. این شرایط خوبی نیست؛ اما من می‌دانم که افراد در تلاش هستند تا گفت‌وگو بین دوحه و افغانستان صورت بگیرد.
باید ببینیم. امیدواریم بتوانیم این بار عملکرد بهتری داشته باشیم. ما همه بتوانیم بهترین را ارائه کنیم.
پیشنهاد می شود: ارتباط چین و افغانستان در میانه چالش‌ها و فرصت‌ها
مطالب مرتبط:
همکاری چین و ازبکستان در زمینه صلح و بازسازی افغانستان
چین و پاکستان خواستار کمک جهان به طالبان برای تشکیل دولت فراگیر شدند
«راه پیش‌رو و آینده افغانستان» محور گفت‌وگوی آمریکا و قطر
تاکید مقام قطری بر حضور طالبان در نشست دوحه 3
عدم انتشار تصاویر رهبر طالبان دلیل «علمی» دارد
مسکو حذف نام طالبان از گروه‌های تروریستی را وابسته به حل چالش‌ها دانست
اشرف غنی: صبر مردم نامحدود نیست؛ شمشیر و انفجار مشروعیت نمی‌آورد
اوتونبایوا: مشارکت طالبان در دوحه 3 به معنای مشروعیت بخشیدن به آنها نیست
