به گزارش ایراف، آمارهای مختلفی در مورد کشته شدن احتمالی اتباع افغانستان در منطقه سراوان در رسانه‌های مختلف منتشر شده است؛ برخی تعداد کشته شدگان را ده‌ها و برخی صدها تن اعلام می‌کنند.
حساب کاربری نامعتبر و معاند «حال وش» در گزارشی آورده است که نیروهای مرزی ایران شامگاه یکشنبه ۲۲ مهر، در منطقه کلگان در شهرستان سراوان به مهاجران افغان تیراندازی کرده‌اند.
به گفته منابع خبری افغانستان، مهاجران افغان که از این تیراندازی جان سالم به در برده‌اند، گفته‌اند که از «میان ۳۰۰ مهاجر افغان حدود ۲۶۰ تن آنان کشته و زخمی شده‌اند.»
حسن کاظمی قمی نماینده ویژه جمهوری اسلامی در امور افغانستان و سفیر ایران در این کشور در واکنش به این اخبار در پیامی در حساب رسمی خود در ایکس گفت که در نتیجه پیگیری‌های مستقیم از طریق منابع معتبر این اخبار صحت ندارد.
کاظمی قمی افزود که برخورد «قانونی» با ورود «غیرقانونی اتباع غیرمجاز» حق مشروع کشورهاست و نیروهای مرزبانی هر کشوری موظف به جلوگیری از ورود اتباع غیرقانونی هستند.
نماینده ویژه رئیس جمهور برای افغانستان تصریح کرد که مدیریت آمد و شدهای مرزی یک مسئولیت دو طرفه است و کشورهای همسایه وظیفه دارند در قبال عبور غیرقانونی عناصر مشکوک و ترددهای غیرمجاز اتباع خود ممانعت به عمل آورند و در صیانت از مرز خود به تکالیف و تعهدات بین المللی پایبند باشد.
به گفته سفیر ایران در افغانستان، جمهوری اسلامی ضمن عزم جدی بر بازگرداندن پناهجویان غیرمجاز و برخورد قانونی با آنها، بر سیاست حسن همسایگی، شفقت اسلامی و تعهد به مفاد معاهدات بین‌المللی پایبند است.
کاظمی قمی نوشته است:«جمهوری اسلامی ایران مصمم به بازگرداندن پناهجویان غیرمجاز و برخورد قانونی با ورود غیرقانونی آنها در تمامی مبادی مرزی است اما در این زمینه کاملا قانونمند، مسئولانه و مبتنی بر سیاست دیرینه حسن همسایگی، شفقت اسلامی وتعهد به مفاد معاهدات بین المللی عمل می کند.»
همچنین سردار شجاعی، فرمانده مرزبانی استان سیستان و بلوچستان در واکنش به این اخبار گفت که تصاویر و مطالب منتشر شده به هیچ وجه صحت ندارند و هدف از این نوع خبرسازی، سیاه‌نمایی و ایجاد اختلاف میان ایران و افغانستان است.
وی همچنین به سابقه طولانی و مثبت جمهوری اسلامی ایران در پذیرش و حمایت از اتباع افغانستان اشاره کرد و خاطرنشان کرد که ایران همواره با احترام به حقوق انسانی مهاجران و حسن همجواری، میزبان این عزیزان بوده است.
فرمانده مرزبانی استان سیستان و بلوچستان بر لزوم حفظ روابط دوستانه و برادرانه میان دو کشور تأکید کرد و از رسانه‌ها خواست تا از انتشار اخبار نادرست و تشدید تنش‌ها خودداری کنند.
سکوت ابتدایی مسبین اصلی ماجرا و اعلام ابهام
موج جدید مهاجرت افغان‌ها به ایران همزمان با قدرت‌گیری طالبان در این کشور بود، تفکرات افراطی، وضع قوانین سختگیرانه زیر سایه همین تفکرات، عدم تشکیل دولت فراگیر، عدم برخورد یکسان با همه قومیت ها، سیاست یک بام و دو هوا در قبال جامعه بین الملل و اثرات مخرب ناشی از آن بر مردم، چیزی به جز فرار ساکنین به ارمغان نداشت.
طالبان پس از سکوت اولیه به انتشار پیامی در شبکه ایکس اکتفا کرده و این حادثه را مبهم خواند.
ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی حکومت سرپرست افغانستان با انتشار پیامی در ایکس نوشت که اخبار مبهم درباره کشته و زخمی شدن افغان‌ها در مرز بین ایران و پاکستان منتشر شده است.
وی افزود: ارگان‌های مختلف طالبان و نمایندگان دیپلماتیک این گروه در این مورد جستجو و تحقیق می‌کنند.
ذبیح‌الله مجاهد تصریح کرد که با توجه به اینکه محل حادثه خارج از افغانستان اعلام شده، اطلاعات در این زمینه تکمیل نشده است و بعد ازروشن شدن موضوع در این باره تصمیم لازم گرفته خواهد شد.
این اولین باری نیست که خبر خروج غیرقانونی مهاجران افغانستان از این کشور به ایران، پاکستان، ترکیه و حتی اروپا به گوش می‌رسد. خروجی که همواره با مشکلاتی برای مهاجر همراه بود و گاهی منجر به از دست رفتن جان او نیز شده است. جانی که گویی تنها خبر از دست رفتنش با تیتر درشت برای دولت متبوع ارزش دارد.
اکنون حکومت سرپرستی که هر روز با وضع قوانین سختگیرانه عرصه را بر مردم تنگ کرده است و فرار را تنها گزینه پیش روی آنها قرار داده صلاح دانسته که هر بار پس از وقوع حادثه ابعاد آن را بررسی و سپس به اتخاذ تصمیم در این خصوص بپردازد.
ظرفیت‌های ایران جوابگوی موج فزاینده مهاجران نیست
سال‌های اخیر ما شاهد رشد فزاینده مهاجران غیرقانونی به کشور بوده ایم که به تبع آن موجب بروز مسائل و مشکلاتی از جمله مشکلات اقتصادی شده است.
اگرچه مشکل سیاست اسکان مهاجران افغان موضوع جدیدی نیست و ایران میزبان میلیون‌ها نفر اعم از مهاجر و پناهنده پس از اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی در دهه 1980 بوده است و باجود عدم اجرای تعهدات جهانی در خصوص مهاجرین و اعمال تحریم‌های ناجوانمرادانه علیه کشورمان، ایران همچنان بر اساس حسن همسایگی و اصول انسانی به این میزبانی ادامه داده است.
با این حال، از تابستان 1403 برخی نیز با راه‌اندازی کارزار اخراج مهاجرین که اکنون تبدیل به موج مهاجرستیزی شده است خواستار «درخواست اخراج مهاجرین غیرقانونی افغان از ایران» شدند.
از سوی دیگر، مسعود پزشکیان رئیس جمهور ایران در دوران رقابت انتخاباتی بر انسداد کامل مرزها برای جلوگیری از مهاجرت بیش‌تر افغان‌ها، ساماندهی مهاجرین موجود ایران و گفتگو با کشورهای اروپایی تاکید کرده بود.
آغاز احداث دیوار مرزی؛ عبور و مرور مهاجرین بدون اقدامات هیجانی مدیریت می‌شود
پس از روی کار آمدن دولت چهاردهم، ایران تا حد زیادی با یک پیش آگهی و تعاملی که با طرف مقابل داشت، ماموریت احداث دیوار و انسداد مرز با کشور افغانستان را به نیروی زمینی ارتش واگذار کرد و در همین رابطه، «نوذر نعمتی»، جانشین فرمانده نیروی زمینی ارتش، روز دوشنبه دوم مهر خبر داد که عملیات انسداد مرز با افغانستان آغاز شده و «در بیش از ده کیلومتر از مرز، دیوار کار گذاشته شده است و ۵۰ کیلومتر دیگر از مرز با افغانستان نیز آماده دیوارگذاری است».
انسداد مرزها به معنای بسته شدن درب کشور نیست
جانشین فرمانده نیروی زمینی ارتش با بیان اینکه «انسداد مرز موجب افزایش امنیت مرزها و جلوگیری از قاچاق می‌شود»، خاطرنشان کرد: انسداد مرز به رونق اقتصادی کشور کمک می‌کند و موجب کنترل دقیق و اصولی ورود و خروج از مرزها می‌شود.
وی تصریح کرد: اینگونه نیست که با انسداد مرز می‌خواهیم درب کشور را بسته نگه داریم؛ زیرا ما در همه مرزها با همه کشورها مبادی ورود و خروجی رسمی داریم. ما با انسداد مرز می‌خواهیم ورود و خروج از مبادی رسمی و اصلی به صورت کنترل‌شده و بهتر انجام شود و این اقدام قطعاً امنیت کشور و مناطق مرزی را افزایش می‌دهد و تأثیر مثبتی در اقتصاد کشور خواهد داشت.
اما آیا اینکه این دیوار می‌تواند مانع از ورود بی رویه مهاجران غیرقانونی به ایران شود همچنان محل بحث است. اسکندر مومنی وزیر کشور هم در مورد ساماندهی مهاجران خارجی عنوان کرد: «آمارهای مختلفی از تعداد اتباع خارجی مطرح می‌شود که قرار است پیمایشی انجام شده و آمار قابل اطمینان به دست آید.» یا اینکه «آنها اشتراکات زیادی با ما دارند و رنج‌های زیادی دیده‌اند و چند بار در کشور آنها جنگ رخ داده است. آنها افراد با فرهنگی هستند، ولی کشور ما توان پذیرش این همه مهاجر را ندارد. ما برنامه‌ای داریم تا بدون هیجان، این مسئله ساماندهی مناسب داده شود و اولویت کار هم درباره مهاجران غیرقانونی است.»
