به گزارش ایراف، بهمن صالحی جاوید، دبیر انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی ایران در مصاحبه با ایلنا درباره حضور پیمانکاران ایرانی در افغانستان و وضعیت صادرات خدمات مهندسی به این کشور اظهار داشت: از آنجایی که دولت افغانستان بسیار متزلزل است و هنوز هم از لحاظ سیاسی در محافل بین‌المللی به رسمیت شناخته نشده‌است، بنابراین روابط با این کشور سازمان یافته نیست و به همین دلیل ریسک حضور در افغانستان بسیار بالاست.
وی با بیان اینکه حضور در افغانستان با توجه شرایط سیاسی این کشور نه تنها ریسک مالی بلکه ریسک جانی دارد، گفت: در حال حاضر حضور در بازار پیمانکاری افغانستان برای شرکت‌های مهندسی مقرون به صرفه نیست. اما به هر حال برخی از شرکت‌ها با قبول این ریسک‌ها در بازار افغانستان حضور دارند، البته پروژه‌های بسیار زیادی برای شرکت‌های مهندسی در این بازار وجود دارد، اعم از عمران شهری، برداشت از معادن، راهسازی، ریل‌سازی و خطوط حمل و نقل در کریدور شرق – غرب که در پروژه‌های توسعه‌ای تمام دولت‌های افغانستان حتی طالبان به این پروژه‌ها توجه داشتند.
دبیر انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی ایران ادامه داد: شرکت‌های مهندسی ایران هم به صورت جسته و گریخته در این بازار حضور دارد، قرار بود که بین کشورها توافق تهاتری انجام شود که در قبال انجام پروژه‌های راهسازی دو میلیارد دلار قرارداد تهاتر منعقد و کنسرسیوم پیمانکاری تشکیل شود که مهمترین پروژه راهسازی هم تکمیل کریدور شرق به غرب در افغانستان بوده‌است.
صالحی جاوید با تاکید بر اینکه افغانستان بازار جذابی برای کشورها نیست، افزود: تلاش افغانستان این است که تمام شرکت‌های خارجی را به بازار خدمات مهندسی به ویژه پروژه‌های توسعه‌ای جذب کند و در حال حاضر شرکت‌های چینی پررنگ‌تر از سایر کشورها از جمله ایران و ترکیه در بازار پیمانکاری افغانستان حضور دارند.
وی اظهار داشت: بازار افغانستان به دلیل عدم رسمیت شناختن دولت این کشور و به دنبال آن مشکلات در نقل و انتقالات مالی و بانکی برای سرمایه‌گذاران حوزه پیمانکاری جذاب نیست، این کشور مشمول تحریم‌هایی است که مزاحم فعالیت در بازار می‌شود. شاید حوزه بازرگانی و تجارت افغانستان همچنان جذاب و مقرون به صرفه باشد اما بازار پیمانکاری این کشور بسیار پرریسک است.
وزیر اقتصاد طالبان به چین رفت
از سوی دیگر امروز در خبرها آمده است که هیاتی به ریاست محمد حنیف، سرپرست وزارت اقتصاد طالبان برای شرکت در چهارمین نشست مجمع همکاری‌های بین‌المللی ترانس هیمالیا به چین سفر کرده است.
این نشست امروز، با حضور وزرا و مقامات عالی رتبه کشورهای مختلف برگزار می‌شود.
پیش از این در ۲۷ اردیبهشت خبری آمده بود که ژائو شینگ، سفیر چین در کابل در دیدار با محمد عبدالکبیر، معاون سیاسی نخست‌وزیر طالبان ضمن تأکید بر همکاری کشورش با افغانستان از معاون سیاسی نخست‌وزیر طالبان برای شرکت در مجمع ترانس هیمالیا دعوت کرده بود.
معاون سیاسی نخست‌وزیر طالبان همکاری چین در نشست‌های بین‌المللی در مورد افغانستان و حمایت پکن از موضع کابل را به نفع مردم افغانستان دانست و افزود همکاری چین می‌تواند باعث تغییرات مثبت و رشد اقتصادی در این کشور گردد.
کشورهای حوزه هیمالیا در این نشست بین‌المللی درباره روابط اقتصادی، ارتباطات منطقه‌ای و تغییرات اقلیمی این منطقه گفت‌و‌گو می‌کنند. برخی کارشناسان هم این نشست را یک مکانیزم چینی و ضد هند می‌دانند و چین تلاش می‌کند از طریق آن روابط خود را با کشورهای جنوب آسیا مدیریت کند.
چینیها در پروژه‌های مختلف در افغانستان حضور دارند. در حقیقت چین در حالی که طالبان را به رسمیت نشناخته ولی سعی دارد روابط گسترده با افغانستان بعد خروج آمریکا داشته باشد.
معادن لیتیوم افغانستان و تمایل کشورها برای سرمایه‌گذاری
چندی قبل همایون افغان، سخنگوی وزارت معادن و نفت طالبان گفت که معادن لیتیوم در ولایت‌های هلمند، نورستان و غزنی قرار دارند و برخی از کشورها به شمول چین برای سرمایه‌گذاری روی آن، دلبستگی دارد.
لیتیوم که مهمترین ذخیره‌کننده نیروی برق به شمار می‌رود، بیش‌تر در فناوری‌های نوین به‌ویژه در ساخت باتری‌‌‌های همراه، موتورهای برقی، کامپیوتر و باطری هواپیماهای بی‌سرنشین به کارگرفته می‌شود.
از سوی دیگر قرارداد بهره برداری از حوزه نفتی آمو در سال 1401 به ارزش چهارصد و پنجاه میلیون دلار به مدت 30 سال با یک شرکت چینی منعقد شد که 20 درصد آن متعلق به طالبان و 80 درصد متعلق به شرکت چینی است.
پیش از این حکومت سرپرست افغانستان ادعا کرده که در سال ۱۴۰۲ از ۶ حلقه چاه نفت جدید حوزه نفتی آمو استخراج آغاز شده است.
چین یکی از بزرگترین سرمایه‌گذاران در بخش استخراج نفت در افغانستان است. همچنین در حوزه نفتی آمو نقش پر رنگی دارند.
حتی چندی قبل در حضور شهاب الدین دلاور، وزیر معادن و نفت طالبان از حوزه نفت دریای آمو به تعداد ۶۰ هزار تن نفت خام به ارزش ۳۳ میلیون دلار از طریق داوطلبی آزاد به فروش رسیده بود.
از دیگر پروژه‌هایی که چینیها حضور دارند پروژه مس عینک است.
معادن مس افغانستان
چندی قبل نیز نورالدین عزیزی، سرپرست وزارت صنعت و تجارت طالبان با سانگ، نماینده شرکت ام سی سی و مسئول پروژه مس عینک دیدار کرده بود. در این دیدار دوطرف در رابطه به چالش‌ها و مشکلات عدم آغاز فعالیت پروژه معدن مس عینک و راه‌های حل آن بحث و گفتگو کردند.
پیش از این دیدارها مسئولین کمپنی MCC از آغاز کار جاده معدن مس عینک که قرار است بزودی شروع شود، نهایی شدن طرح حفاظت آثار باستانی، پیشرفت امور اکتشافی معدن غربی عینک و سایر پیشرفت‌های پروژه اطلاعاتی ارائه کردند.
مسئولان کمپ اعلام کردند که اکثر مشکلات پروژه رفع کردند و آماده آغاز عملی کار پروژه هستند و با آغاز عملی کار پروژه معدن مس عینک به آثار باستانی در جاده صدمه وارد نمی‌شود.
سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان نیز در مورد آثار باستانی جاده و حفاظت آن صحبت کرد و خواهان آغاز کار پروژه شد و وعده همکاری‌های لازم وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان را جهت تسریع کار پروژه داد.
همچنان معاون وزارت انرژی و آب در قسمت تامین برق و آب برای معدن مس عینک در مورد همکاری‌های وزارت انرژی و آب طالبان وعده داد.
معدن مس عینک در منطقه «عینک» ولسوالی محمد آغه ولایت لوگر قرار دارد. این منطقه در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی کابل و شاهراه بین‌المللی تورخم اسلام قلعه یا A۱ قرار گرفته است.
این معدن بزرگترین معدن مس در افغانستان و دومین معدن مس در سطح جهان است. پیش از این هم چینیها قرار بوده که در این معدن استخراج انجام دهند و به نتیجه نرسیده است. ذخایر مجموعی این معادن، ۱۱٫۳ میلون تن مس و مقدار محدودی از طلا است.
کنسرسیومی متشکل از شرکت متالورژیکال چین(MCC) و مس جیانگشی در سال ۲۰۰۸ یک اجاره ۳۰ ساله برای بزرگترین پروژه مس در کشور، مس عینک، گرفتند. این ثروت بزرگ هنوز در حال توسعه است، اما MCC تخمین می‌زند که با قیمت فعلی بورس فلزات لندن بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار ارزش داشته باشد.
