به گزارش ایراف، هرچند این صنعت در کشورهای مختلف پیشرفت روز افزونی داشته و به یکی از منابع پردرآمد کشورها تبدیل شده است اما در افغانستان با شرایط متفاوتی در دوره های مختلف مواجه بوده است.
در این مطلب وضعیت گردشگری را در شرایط فعلی که زیر سلطه طالبان است و همچنین در دوره جمهوریت و دوره طلایی گردشگری افغانستان در دهه ۷۰ میلادی به صورت اجمالی بررسی می‌کنیم.
در شرایط فعلی با وجود ادعاهای طالبان مبنی بر افزایش آمار گردشگران داخلی و خارجی در افغانستان اما وضعیت ناپایدار این کشور تحت تسلط طالبان و اوضاع اقتصادی ضعیف غالب شهروندان این ادعا را زیر سوال می برد.
به گزارش برنامه جهانی غذا (WFP) از ماه می الی اکتبر سال جاری میلادی در افغانستان حدود ۱۲.۴ میلیون نفر با ناامنی غذایی روبه‌رو هستند و ۲.۴ میلیون نفر با گرسنگی حاد دست و پنجه نرم می کنند.
برنامه جهانی غذا در گزارش ماه سپتامبر خود اظهار کرد، ۳.۹ میلیون نفر در افغانستان که حدود ۲.۸ میلیون نفر از آنها کودک زیر پنج سال هستند دچار سوءتغذیه حاد می باشند.
گفته می شود وضعیت گردشگری در افغانستان تحت سلطه طالبان بسیار پیچیده است. در حالی که برخی مناطق طبیعی و تاریخی افغانستان جذابیت‌هایی برای گردشگران دارند، اما فقر گسترده و بیکاری، مسائل امنیتی و محدودیت‌های اجتماعی مانع از جذب گردشگران می‌شود.
ادعای حضور گردشگران به شکل گسترده، به دلیل خطرات امنیتی و شرایط اقتصادی نامناسب ممکن است نادرست باشد. برخی گردشگران ممکن است به دلیل عشق به ماجراجویی یا تحقیق به افغانستان سفر کنند، اما این تعداد به نسبت دوران‌های گذشته بسیار کمتر است. همچنین، محدودیت‌های جدیدی که طالبان بر روی زنان و حقوق بشر اعمال کرده‌اند، به شدت بر جذابیت این کشور برای گردشگران بین‌المللی تأثیر گذاشته است.
به طور کلی، وضعیت کنونی به نظر نمی‌رسد که برای گردشگری پایدار و گسترده مناسب باشد.
گردشگری تحت سلطه طالبان
گردشگری در افغانستان از سال 2021 تا 2024 با چالش‌ها و فرصت‌های زیادی مواجه بوده است. پس از خروج نیروهای بین‌المللی و به قدرت رسیدن طالبان در اوت 2021، وضعیت کشور به شدت تغییر کرد و این تحولات تأثیرات عمیقی بر صنعت گردشگری داشت. در زیر به چالش های گردشگری در افغانستان در این دوره می‌پردازیم:
عدم امنیت: با به قدرت رسیدن طالبان، بسیاری از کشورها سفر به افغانستان را به دلیل نگرانی‌های امنیتی محدود کردند. این امر باعث کاهش شدید تعداد گردشگران خارجی شد.
تغییرات در قوانین و سیاست‌ها: سیاست‌های جدید طالبان در مورد حقوق بشر، به ویژه حقوق زنان، باعث نگرانی‌های بین‌المللی شد و بر تصویر افغانستان در خارج از کشور تأثیر منفی گذاشت.
فقر و بیکاری: با کاهش کمک‌های بین‌المللی و بحران اقتصادی، وضعیت معیشتی مردم به شدت تحت تاثیر قرار گرفت. این امر بر توانایی مردم برای سفر و گردشگری تأثیر گذاشت.
نیاز به توسعه زیرساخت‌ها: وضعیت اقتصادی نامساعد باعث شد که سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های گردشگری کاهش یابد، از جمله هتل‌ها، رستوران‌ها و حمل و نقل.
محدودیت‌های اجتماعی: محدودیت‌های اجتماعی و فرهنگی جدید به ویژه برای زنان، حرکت و فعالیت‌های گردشگری را تحت تأثیر قرار داد. بسیاری از زنان به دلیل قوانین جدید قادر به سفر و شرکت در فعالیت‌های گردشگری نیستند.
با وجود ادعاهای طالبان، گردشگری در افغانستان از سال 2021 تا 2024 و با روی کار آمدن طالبان با چالش‌های جدی مواجه بوده است.
گردشگری در سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰
گردشگری در افغانستان در دوران جمهوریت بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ نیز با چالش‌های متعددی روبرو بود. پس از سال ۲۰۱۰، برخی تلاش‌ها برای احیای گردشگری انجام شد، اما مسئله ی امنیت و حوادث و انتحارهای گاه و بیگاه طالبان و گروه های دیگر همچنان بزرگ‌ترین مانع بود.
با این حال، جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی مانند هرات و بامیان، غزنی و … هنوز هم مورد توجه قرار داشتند
و در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶، برخی رویدادها و نمایشگاه‌های فرهنگی برای جذب گردشگران برگزار شد. به طور کلی، با وجود تلاش‌ها، وضعیت امنیتی و سیاسی تأثیر منفی بر گردشگری داشت و تعداد بازدیدکنندگان به شدت کاهش یافت.
دوره طلایی گردشگری در تاریخ افغانستان
دهه ۷۰ میلادی، به‌ویژه قبل از جنگ‌های داخلی و اشغال شوروی، بهترین دوران گردشگری در افغانستان محسوب می‌شود. در این دوره، افغانستان به عنوان یک مقصد جذاب برای گردشگران خارجی شناخته می‌شد.
علاوه بر این، سفر به افغانستان در آن زمان به دلیل سهولت دسترسی و شرایط امنیتی نسبتاً پایدار، امکان‌پذیر بود. اما با آغاز جنگ‌ها و ناامنی‌های پس از آن، گردشگری در افغانستان به شدت کاهش یافت و کشور به یکی از مناطق پرخطر تبدیل شد.
به طور کلی، دهه ۷۰ میلادی را می‌توان دوران طلایی گردشگری در افغانستان دانست که جذابیت‌های آن هنوز هم در یادها باقی مانده است.
در این دوران، چندین عامل باعث رونق گردشگری در کشور شد:
جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی
افغانستان با مناظر طبیعی خیره‌کننده‌اش، از جمله کوه‌های هندوکش و دره‌های سرسبز، بهشتی برای علاقه‌مندان به طبیعت و کوهنوردی بود. همچنین، آثار تاریخی و فرهنگی مانند معبد بودا در بامیان و قلعه‌های باستانی در هرات، جذابیت ویژه‌ای داشتند.
تنوع قومی و فرهنگی
افغانستان به عنوان یک کشور چندقومیتی، فرهنگ‌های متنوعی را در خود جای داده بود. بازدیدکنندگان می‌توانستند با آداب و رسوم مختلف، غذاهای محلی و هنرهای دستی مردم این سرزمین آشنا شوند.
مهمان‌نوازی مردم
مردم افغانستان به مهمان‌نوازی معروف بودند و این ویژگی به جذابیت سفر به کشور افزوده بود. بسیاری از گردشگران از تجربه تعاملات مثبت و صمیمانه با مردم محلی یاد کرده‌اند.
دسترسی و زیرساخت
در این دوره، زیرساخت‌های گردشگری، از جمله هتل‌ها و رستوران‌ها، به تدریج در حال توسعه بودند و خدمات گردشگری نسبتا مناسبی ارائه می‌شد. این شرایط، سفر به افغانستان را برای گردشگران راحت‌تر می‌کرد.
روند بین‌المللی‌شدن
در دهه ۷۰، با کاهش تنش‌های بین‌المللی در برخی مناطق، گردشگران بیشتری به دنبال مقاصد نوظهور بودند و افغانستان به دلیل زیبایی‌های طبیعی و فرهنگی‌اش مورد توجه قرار گرفت.
چالش‌ها و تغییرات
با این حال، این دوران طلایی گردشگری با آغاز بحران‌های سیاسی و نظامی در اواخر دهه ۷۰ به پایان رسید. اشغال شوروی در سال 1979 و جنگ‌های داخلی پس از آن، به شدت بر گردشگری تأثیر منفی گذاشت و کشور را به یک منطقه ناامن تبدیل کرد.
گردشگری در افغانستان با وجود جاذبه های طبیعی و تاریخی فراوانی که در ولایات مختلف وجود دارد می تواند برای این کشور تبدیل به یک صنعت پر سود شود اما با این حال این صنعت تحت سلطه طالبان با چالش‌های جدی روبه‌رو است که در این مقاله برشمردیم. بهبود امنیت، توسعه زیرساخت‌ها و آموزش نیروی انسانی از جمله نیازهای اساسی هستند که باید به آنها توجه شود. با همکاری‌های بین‌المللی و توجه به حقوق بشر، امید به بهبود وضعیت گردشگری در افغانستان وجود دارد.
