به گزارش ایراف، «زعفران» یک گیاه بومی و اصیل ایرانی است و در ابتدای کارِ کشت این گیاه ارزشمند، کشاورز نیاز به سرمایه‌گذاری زیادی دارد. با توجه به آمار رسمی سالانه حدود ۵۰ تن از تولید زعفران برای مصرف داخلی کشور استفاده و ۵۰ تن به صورت قانونی صادر و ۱۰۰ تن به صورت غیرقانونی و قاچاق از کشور خارج می‌شود.
گفتنی است که ایران به دلیل وجود زمین و آب‌وهوای مناسب برای کشت زعفران احتیاجی به کشت گلخانه‌ای ندارد. اما در کشورهای عربی کشت گلخانه‌ای به دلیل هزینه بالا و آب‌وهوای نامناسب با استقبال زیادی روبه‌رو نشد، ولی کشور چین با قدرت، کشت گلخانه‌ای زعفران را شروع کرده که از لحاظ ارزش غذایی، کشت گلخانه‌ای با کشت ارگانیک برابری می‌کند.
کشورهای دیگر به علت کیفیت بالا و طعم مطلوب زعفران ایران بسیاری خواهان هستند که همین مسئله انگیزه‌ای برای قاچاق گیاه زعفران است.
البته قاچاقچی‌های محصولات مختلفی از جمله فرش و پسته با حمل مسافری و کارت‌های یکبار مصرف بازرگانی می‌توانند، بسیار راحت زعفران را به خارج از کشور ارسال کنند، در صورتی که تولید و صادر کننده خود این محصول باید مالیات، حق بیمه، حق اتاق بازرگانی و سایر هزینه‌ها، از کشت تا تولید محصول نهایی را پرداخت کند.
برهمین اساس، عده زیادی از تاجران ایرانی زعفران اعلام کردند که برند اصیل ایرانی توان رقابت با این رویه‌ها را ندارد و از سوی دیگر به هیچ عنوان نام و برند خود را خدشه‌دار نمی‌کنند و وارد حوزه قاچاق زعفران نخواهند شد که از لحاظ شرعی نیز نفی شده است، اما زعفران تقلبی به صورت میکس و به راحتی از ایران قاچاق می‌شود.
قاچاق زعفران ایران به افغانستان
در همین راستا محمد ساکتی، عضو اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی می‌گوید: ارزش دلاری هر کیلوگرم زعفران در گمرکات هزار دلار است، در واقع هزینه هر کیلوگرم زعفران معادل ۱۲میلیون تومان برآورد می‌شود که قاچاقچی بدون پرداخت ذره‌ای مالیات، زعفران را از کشور خارج می‌کند.
او تاکید می‌کند: از دیگر مشکلات صادرکننده زعفران، پیشرفت کشور افغانستان در این حوزه است. مقداری از زعفران ما به افغانستان قاچاق شده و از آنجا با برند آن کشور به جهان صادر می‌شود؛ از سوی دیگر خریداران اصلی و عمده زعفران، کشورهایی مانند چین و هندوستان حق تعرفه گمرکی خود را با افغانستان به صفر درصد رساندند، در حالی‌که تعرفه گمرکی ایران با این کشورهای هدف ۳۸ درصد است.
به گزارش ایراف، براساس آمار تولید زعفران در افغانستان سالانه به ۵ تن می‌رسد و طبق آمار ۸۰ تن صادرات برای این کشور وجود دارد و این ارقام بیانگر تامین زعفران صادراتی افغانستان از زعفران قاچاق‌شده ایرانی است. گفتنی است که این معضل موجب فراموش شدن برندهای ایرانی در جهان می‌شود.
توسعه و رشد تولید زعفران در افغانستان با قدرت پیش می‌رود
طبق گفته کارشناسان این حوزه، با توجه به روند پیش رو و سرمایه‌گذاری جدی افغانستان در حوزه کشت و صادرات زعفران تا ۱۰سال آینده در جهان زعفران به اسم کشور افغانستان شناخته خواهد شد، زیرا کشور افغانستان در عرصه کشت زعفران بسیار پر قدرت در تلاش است، به‌طوری که تولیدات خود را از ۳ تن به ۵ تن رسانده و این میزان رو به افزایش است.
لازم به یادآوری است، درگذشته ایران تنها در سال ۴۰ تن زعفران به عربستان صادر می‌کرد، اما پس‌از بسته شدن سفارت این کشور در ایران، صادرات از منشاء ایران ممنوع و برندهای معتبر و شناخته‌شده زعفران ایرانی در این کشور فعالیت خود را قطع و جای خود را به برندهای افغانستانی با حق گمرکات ۲درصدی دادند.
افغانستان رقیب اصلی ایران در زمینه صادرات زعفران
ایران با رتبه اول همچنان در صدر کشورهای تولید و صادرکننده زعفران قرار دارد، اما طی سال‌های گذشته این میزان از ۹۸ به حدود ۹۰ درصد نزول داشته و رقیب اصلی ایران در زمینه کشت و صادرات زعفران افغانستان شناخته شده است. همچنین افغانستان علاوه بر قاچاق زعفران ایران، در مسیر رشد تولید این محصول قرار دارد.
البته علاوه بر قاچاق گل زعفران به افغانستان، پیاز این محصول نیز به این کشور قاچاق می‌شود، در صورتی که زعفران ایران یک محصول استراتژیک است و با قاچاق پیاز زعفران به افغانستان شرایط برای تولیدکنندگان ایرانی به شدت سخت شده است. اگر این مشکلات برای تولید و صادرکنندگان ایرانی ادامه‌دار باشد، جایگاه جهانی ایران با ۹۰ درصد صادرات زعفران به جهان با ۱۰ درصد صادرات افغانستان عوض خواهد شد.
همان طورکه گفته شد، زعفران اصیل ایرانی به کشور افغانستان قاچاق و از این کشورها با برند تقلبی افغانستان به کشورهای جهان صادر می‌شود. البته استان‌های تولیدکننده اصلی زعفران همجوار با افغانستان قرار داد که و روند کار قاچاقچیان این محصول را برای خروج از کشور راحت‌تر می‌کند.
