به گزارش ایراف، بندر چابهار به کلید واژه این روزهای روابط اقتصادی ایران و افغانستان و نیز به یک منطقه استراتژیک برای کشورهای منطقه تبدیل شده است. البته برخی سعی بر ناامن کردن این بندر دارند تا شرایط ایران را در ورود به کریدورهای منطقه سخت کنند.
در هر حال مقامات طالبان بارها اعلام کردند که بندر چابهار بهترین گزینه ترانزیت و تبادلات تجاری برای افغانستان است و سعی دارند برنامه‌های مناسبی در پی بگیرند.
قاسم عسکری‌نسب، مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان نیز چندی قبل تصریح کرد که طالبان برای ساخت یک برج ۲۵ طبقه تجاری و مسکونی، ۳۵ میلیون دلار در منطقه آزاد چابهار سرمایه‌گذاری کرده است.
همچنین در سفرهایی که هیئت‌هایی از افغانستان برای بازدید از بندر شهید بهشتی چابهار داشتند، پیشنهادهایی برای توسعه تجارت و ترانزیت از این بندر ارائه کردند و خواستار در اختیار داشتن یک ترمینال لجستیک در این بندر شدند که سازمان بنادر و دریانوردی آمادگی خود را برای در اختیار قرار‌دادن زمین برای سرمایه‌گذاری در قالب قرارداد BOT اعلام کرده است
نزدیکی مرزهای ایران به افغانستان و حضور میلیون مهاجر افغانستانی در ایران دو کشور را به سمت گسترش روابط اقتصادی برده است. ایران و افغانستان می‌توانند در زمینه واردات و صادرات تسهیلات گمرکی و یا کاهش تعرفه‌های گمرکی با یکدیگر وارد مذاکره شود.
از این رو حسن کاظمی‌قمی، نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان اعلام کرده بود که دولت سرپرست افغانستان مصوب کرده و تصمیم جدی گرفته تا روابط تجاری و اقتصادی با ایران را توسعه دهد.
همزمان با این سخنان شاهد سفر هیات‌های سیاسی و تجاری افغان به چابهار بودیم و آنها به دنبال سرمایه‌گذاری و حضور فعالانه بخش خصوصی افغانستان در بندرچابهار هستند.
اهمیت بندر چابهار برای افغانستان
افغانستان، کشوری محاط در خشکی، به دلیل محرومیت از دسترسی به آبهای آزاد و مشکلات اقتصادی فراوان ناشی از ده‌ها سال جنگ سخت در تلاش است تا خود را از قید فقر و معضلات اقتصادی رها کند. بر همین اساس این روزها طالبان سعی دارد افغانستان را وارد کریدورهای منطقه کند.
خط آهن چابهار- هرات که پروژه مشترک ایران و افغانستان تعریف می‌شود، می‌تواند هرات را به آبهای آزاد وصل کند. در حقیقت بندر چابهار با ظرفیت اتصال به آبهای آزاد و دسترسی به اقیانوس هند، می‌تواند کالاها و محصولات افغانستان را به آسیای مرکزی صادر کند.
از سوی دیگر با اختلافاتی که میان طالبان و پاکستان ایجاد شده، دولت سرپرست افغانستان بندر چابهار را بهترین گزینه برای متکی نبودن تاجران به بنادر پاکستان مطرح می‌کند. در واقع تجار افغانستان می‌توانند محصولات خود را از طریق بندر چابهار به کشورهای هند، چین و ترکیه صادر کند.
اهمیت چابهار به میزانی است که نورالدین عزیزی سرپرست وزارت صنعت و تجارت طالبان در سفر آخر خود به ایران در مصاحبه اختصاصی با ایراف گفت: در سفرهای قبلی که داشتیم به طور تفصیلی در مورد چابهار صحبت کردیم و یکسری توافقات هم داشتیم. ما می‌خواهیم موضوع چابهار صد در صد راه بیفتد.
در واقع طالبان سعی دارد بندرعباس و بندر چابهار در ایران را جایگزین بندرهای کراچی و گوادر پاکستان کند. با اختلافات و مشکلاتی که پاکستان برای تجار افغانستان و دولت سرپرست افغانستان ایجاد کرده، امروز طالبان به دنبال گزینه‌ای جذاب تر، امن‌تر و به صرفه‌تر در منطقه است.
بندر چابهار، در جنوب شرقی ایران که تنها حدود ۹۰۰ کیلومتر با مرز افغانستان فاصله دارد و با توجه به طرح‌های توسعه خط آهن در دو کشور می‌تواند افغانستانی که با آبهای آزاد راه ندارد را به جهان وصل کند.
اهمیت توسعه بندر چابهار برای اقتصاد ایران
اما موضوعی که شاید بارها پرسیده شده این باشد که حضور افغان‌ها در بندر چابهار چه مزیتی برای ایران دارد؟
باید گفت که بندر چابهار، تنها مورد توجه ویژه افغانستان قرار نگرفته، بلکه یکی از مهم‌ترین دروازه‌های ترانزیتی برای کشورهای حوزه آسیای میانه از طریق کریدور اقتصادی شمال-جنوب از طریق خاک ایران محسوب می‌شود.
در حقیقت این کریدور باعث شده ایران به عنوان یک چهار راه ترانزیتی راهبردی در منطقه و جهان شناخته شود. در حقیقت اگر خط راه‌آهن چابهار به افغانستان از سوی دو کشور کامل شود، ما وارد نقشه کریدورهای منطقه خواهیم شد. همچنین با تکمیل خط آهن مشهد به زاهدان و چابهار، مسیر حمل و نقل ریلی شرق توسعه و رونق می‌یابد و مبادلات منطقه‌ای بین ایران با کشور افغانستان و آسیای میانه متحول می‌شود.
طبق آمارها، سالانه بیش‌‌‌از ۳هزار کشتی وارد خلیج فارس می‌‌‌شوند. تخلیه و بارگیری این کشتیها در چابهار در رونق اقتصادی کشور نقش پررنگی خواهد داشت. همچنین سوخت‌‌‌رسانی به کشتی‌‌‌های ورودی به خلیج‌فارس و اصطلاحاً بانکرینگ موجب می‌شود درآمد زیادی نصیب کشور شود. این در حالی است که درحال‌‌‌حاضر بندر فجیره امارات متحده‌عربی که در خلیج‌فارس و بسیار دورتر از اقیانوس است، مهم‌ترین بندر بانکرینگ خلیج فارس محسوب می‌شود.
با توجه به اهمیت راهبردی منطقه‌ای و بین المللی بندر چابهار به عنوان بندری که به دلیل عمق زیاد آبهای ساحلی دریای عمان، امکان پهلوگیری غول پیکرترین کشتیها را فراهم می‌سازد و همچنین دسترسی این بندر به اقیانوس هند و آبهای آزاد سراسر جهان، باید مسئولین بیش از قبل به توسعه بندر چابهار و ایجاد خط آهن این بندر توجه ویژه بکنند.
چابهار الماسی بدون امکانات
چابهار، در واقع الماسی در داخل ایران است که به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران یکی از کم توسعه ترین بنادر ایران است به همین علت از سال ۲۰۰۳ ایران درگیر مذاکره با هند برای توسعه چابهار است یک مذاکره ۲۰ ساله برای یک قرار داد ۱۰ ساله انجام شده و هنوز هم به نتیجه مناسب نرسیده است.
حال افغان‌ها سعی دارند به دلیل رونق اقتصادی خود وارد این بندر شوند. از سوی دیگر ایران نیز باید امکانات این موضوع را ایجاد کنند.
با این حال با توقف اولین قطار ترانزیتی افغانستان که به ترکیه می‌رفت، در ایران ممکن است نگرانی‌هایی در افغانستان برای همکاری با ایران ایجاد کند.
از سوی دیگر در ماه‌های اخیر شاهد حملات تروریستی در این منطقه را شاهد بودیم که ممکن است نگرانی‌ها برای سرمایه‌گذاری را بیشتر کند.
همچنین در افغانستان این نگران وجود دارد که ایران با توجه به ملاحظات اقتصادی خود تعرفه ها و ممنوعیت‌هایی برای ورود و ترانزیت برخی از کالاها وضع کند.
با این حال ایران سعی دارد قزاقستان، ازبکستان و قرقیزستان را نیز وارد طرح توسعه چابهار کند و این مهم تنها زمانی ممکن است که راه آهن هرات به آسیای مرکزی متصل شود. از سوی دیگر مقامات ایرانی در یک حرکت دسته جمعی امکانات لازم برای توسعه این الماس پر ارزش برای کشور را مهیا کنند.
پیشنهاد می شود: ایران و کریدورهای منطقه؛ «ناهماهنگی اداری» بلای جان هر دو
