به گزارش ایراف، مصطفی رضایی مدیرعامل کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان درباره خبر ورود اولین قطار ترانزیتی افغانستان _ ترکیه به ایران و تکذیبیه راه آهن جمهوری اسلامی ایران گفت: در مورد اولین قطار ترانزیتی که از مبداء افغانستان به مقصد ترکیه وارد مرز‌های شرقی کشور شد، از تصاویر روز ورود قطار مشخص است و در مرز‌های شرقی کشور نشان می‌دهد که قطار چه موقعیتی دارد، وارد شده و در ایستگاه مرزی ایران متوقف شده است.
وی افزود: چیزی که مشخص است آن است که این قطار اول اردیبهشت ماه سال جاری از مرز شمتیق وارد و در ایستگاه شمتیق متوقف شد و هنوز هم بعد از چند روز در این ایستگاه قرار دارد. اما این که چرا راه‌آهن کشور این خبر را تکذیب کرد، ما هم متعجب شدیم و این تکذیب یک دلیل بیشتر نمی‌تواند داشته باشد، آن هم عدم اطلاع مدیرانی بوده که اظهار نظر کردند و بدون بررسی و بدون اطلاع مطلبی را در این مورد بیان داشتند.
وی ادامه داد: این اظهار نظر تبعات منفی برای کشور دارد و آنچه که باعث شد رسانه‌های معاند هم بهره برداری خودشان را داشته باشند که قطعا تعاملات و ارتباطات حسنه بین دو کشور را هدف قرار داده‌اند.
رضایی گفت: مقداری قضیه عجیب شد، از آنجایی که در راه‌آهن افغانستان خروج این قطار با بدرقه و مراسم با شکوهی انجام شد و همه دیدند که قطار از مرز افغانستان خارج شده و وارد ایران شده است. از طرف دیگر وقتی که راه‌آهن تکذیب کرد، نگرانی‌ها در راه‌آهن افغانستان و تجار افغانستانی شکل گرفت که این قطار پرواز که نکرده و از مسیر دیگری هم که راه ندارد و این باعث شد که یک برداشت‌های منفی و حتی تمسخر آمیزی هم نسبت به این موضوع شکل بگیرد که قطار وارد ایران شده و غیب شد.
مدیرعامل کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان درباره دلیل این موضع گیری ضد و نقیض راه‌آهن کشور اظهار کرد: رسانه‌ها خبر زدند که قطار وارد شد و متوقف شد و بعد راه‌آهن ورود قطار را تکذیب کرد، و اتفاقات بعدی آن انجام شد. در یک جمله می‌توان گفت این اظهار نظر هم ناشی از عدم اطلاع بود، کنسرسیوم توسعه ریلی با هماهنگی وزارت راه و نمایندگی رئیس جمهور در امور افغانستان کار خودش را با سرمایه گذاری بزرگترین شرکت‌های ریلی کشور در افغانستان آغاز کرد، دو مسئولیت دارد.
وی افزود: در یک سال گذشته اصل مسئولیت کنسرسیوم در افغانستان رفع نواقص و توسعه خطوط ریلی و ایستگاه‌های راه‌آهن در افغانستان بود که از سال ۱۴۰۱ آغاز شد و ایستگاه‌های متروکه با اقدام مشترک کنسرسیوم و راه‌آهن افغانستان بازسازی شد و تجهیز و پرسنل در آنجا مستقر شد و این توسعه خطوط ریلی در دستور کار قرارگرفت و قطار‌های متعددی هم بابت تکمیل این خط ریلی به افغانستان انتقال دادیم.
وی ادامه داد:، اما مسئولیت دومی که از جانب وزارت راه و دستور مستقیم وزارت راه و شهرسازی بر عهده این کنسرسیوم است و شرکت‌های تابع اون کذاشته شد، این بود که بهره‌برداری و توسعه خطوط ریلی افغانستان را برای انتقال بار‌های تجاری به ایران به صورت ترانزیت، چه واردات و چه صادرات انجام دهد.
مصطفی رضایی مطرح کرد: برای این منظور با حضور مسئولین عالی رتبه کشور در مورخ ۱۶ دی ماه ۱۴۰۲ قرارداد بسیار جامعی بین کنسرسیوم توسعه ریلی و مسئولین هیئت حاکمه افغانستان شکل گرفت با تایید رئیس اداره راه آهن افغانستان و رئیس هیئت وزرا افغانستان این قرارداد شکل گرفت و بهره برداری از خط ریلی که در افغانستان احداث شده بود به این کنسرسیوم واگذار شد.
وی اضافه کرد: ما هم بر اساس وظیفه‌ای که برای ما مشخص شده بود باید خط را برای انتقال اموال تجاری و وسیله‌های تجاری از مسیر خطوط ریلی ایران شروع به کار می‌کردیم.
وی تصریح کرد: یعنی هیچ کشوری معطل ما نمی‌ماند. ما زمانی که می‌گوییم کریدور ریلی در رقابت با یک تعداد کریدور دیگر است یعنی هر کشوری دوست دارد مسیر انتقال را از کشور خودش عبور دهد تا درآمد کسب کند و توسعه منطقه‌ای داشته باشد.
وی ادامه داد: این کنسرسیوم در رقابت با کریدور لاجوردی که از مسیر ترکمنستان دریای خزر را رد می‌کند و می‌رود به سمت آذربایجان و ترکیه و اروپا وارد این حوزه شد؛ و رقبای جدی بین المللی در این حوزه داشتیم و مواد معدنی افغانستان خیلی وقت‌ها از این مسیر به اروپا منتقل می‌شد.
مدیرعامل کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان درباره یکی دیگر از رقبا در کریدور تجاری ریلی برای تجارت گفت: همچنین در رقابت با کریدور ریلی و جاده‌ای که افغانستان با پاکستان دارد و متصل می‌شود به بنادر و افغانستان از این طریق به آب‌های آزاد راه پیدا کرده است.
وی افزود: ما زمانی وارد این عرصه شدیم که این دو کریدور فعال بود و بعد از رفع نواقص اولویت‌داری که توسط کنسرسیوم صورت گرفت حالا نوبت این بود که بهره‌برداری از این خط آغاز شود که به دستور مسئولین بالادستی وزارت راه و کشور، این اولین قطار تجاری و ترانزیت از افغانستان به سمت ترکیه می‌خواست برود و وارد کشور شد.
وی ادامه داد: علت این اظهار نظر ضد و نقیض در مجموعه راه آهن عدم اطلاع از این مسئولیت کنسرسیوم بود و انتظار داشتن که کنسرسیوم فقط مصالح خط و ادوات ریلی حمل کند.
رضایی مطرح کرد: زمانی که می‌گوییم کریدور و هزاران میلیارد تومان جمهوری اسلامی ایران در افغانستان هزینه کرده تا این کریدور به بهره‌برداری برسد، اینکه راه آهن این خط را منوط به حمل مصالح کند، این خارج از منافع ملی است و هیچ عقل سلیمی چنین برداشتی از این خط ریلی نخواهد داشت و این می‌شود یک مسیر محلی که فقط جابجایی مصالح خواهد داشت.
وی اضافه کرد: البته به دلیل محدودیت‌های راه آهن در نیرو و خدمات اگر این بهره برداری تجاری در ماه‌های آینده اتفاق می‌افتاد شاید بهتر بود. اما منافع جمهوری اسلامی به ما این اجازه را نمی‌داد و ما متعهد بودیم که زودتر وارد این بهره برداری تجاری شویم.
وی درباره نامه نگاری‌های رسمی در این خصوص گفت: ۲۲ روز قبل در تاریخ ۹ فروردین نامه نگاری خطاب به راه آهن و سایر دستگاه‌ها انجام شد که این عملیات با هماهنگی معاونین وزارت راه و شهرسازی و نماینده رئیس جمهور انجام شده بود.
وی افزود: حتی هماهنگی‌ها با مرزبانی و نیروی انتظامی هم انجام شد و استانداری خراسان رضوی نامه‌ای را خطاب به همه ارسال کرده بود که زین پس علاوه بر جابجایی ادوات ریلی از این خط، بار تجاری هم به مقصد ترکیه از طریق سیستم ریلی جابجا می‌شود.
وی ادامه داد: این اطلاع رسانی در تاریخ ۲۰ فروردین انجام شد و وزارت کشور نیز اجازه ورود را در این خصوص داده است.
رضایی مطرح کرد: قطار وارد مرز شمتیق شد و هماهنگی گمرکی آن انجام شد و هم گمرک و هم مرزبانی در این خصوص هماهنگ بودند. قطار در انتظار تشریفات ریلی بود و دو دستگاه دیگر هم پس از این قرار بود که به سمت ایران بیایند، اما با دستور توقفی که راه آهن داد، پروژه رفع نواقص نیز متوقف شد، زیرا واگن‌های ادوات در ایستگاه‌های شاهرود و خواف که منتظر لوکوموتیو بودن هم به مشکل خوردند.
وی در پایان گفت: از طرفی این یک عملیات استراتژیک بود تا از سرعت ۳۰ و ۴۰ به سرعت ۱۴۰ کیلومتر برسد.
پیشنهاد می شود: چرایی توقف قطار ترانزیتی افغانستان-ترکیه؛ ایرادات فنی یا بهانه‌های غیرفنی؟
