به گزارش ایراف، کریدور ریلی «واخان» در شمال شرق افغانستان می‌تواند پتانسیل اقتصادی و استراتژیک گسترده‌ای به عنوان یک معبر مهم ترانزیتی برای افغانستان ایجاد کند.
البته از سوی دیگر پیوند جمهوری‌های آسیای مرکزی، چین، افغانستان و پاکستان از طریق یک کریدور استراتژیک تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی گسترده‌ای را برای پاکستان نیز ایجاد می‌کند.
براساس این گزارش، افزایش تجارت از طریق کریدور واخان موجب رشد روابط سه جانبه بین پاکستان، افغانستان و چین خواهد شد، همچنین پاکستان و تاجیکستان در نزدیک‌ترین نقطه کریدور واخان قرار دارند و تنها 16 کیلومتر از هم فاصله دارند، (کریدورواخان نوار باریکی از سرزمین در شمال شرقی افغانستان است که تا چین گسترش یافته و تاجیکستان را از پاکستان جدا می‌کند.)
بنابراین در مقایسه با گزینه‌های کنونی، این مسیر نه تنها می‌تواند به عنوان کریدور شمال – جنوب، بلکه با تبدیل این مسیر زمینی به یک پل بین کشورهای پاکستان، چین، افغانستان و تاجیکستان، به عنوان کریدور شرق – غرب نیز عمل کند.
نکته حائز اهمیت اینجاست، کریدور واخان در مجاورت کشور چین قرار دارد که دومین قدرت اقتصادی در جهان است؛ بدین ترتیب این کریدور ریلی برای افغانستان و منطقه، یک موقعیت استراتژیک به شمار می‌رود.
همچنین، از سوی دیگر علاوه بر قدرت اقتصادی در چین، این کشور تمایل زیادی به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مختلف به‌ویژه معادن افغانستان دارد که موجب افزایش اهمیت کریدور واخان شده است.
کریدور واخان تا حدی برای دو کشور چین و افغانستان دارای اهمیت است که 5 مرداد 1403 در دیداری که وزیر امور خارجه طالبان با لی چون، معاون وزارت فرهنگ و گردشگری چین داشتند، نمایندگان دو کشور خواهان اتصال زمینی افغانستان و چین از طریق کریدور واخان شدند.
در ادامه این دیدار وزیر امور خارجه طالبان پیوند دادن زمینی میان دو کشور را از اولویت‌های حکومت طالبان خواند و اعلام کرد که چین در طول تاریخ برای افغانستان دوست خوب باقی مانده است و ابراز امیدواری کرد که گشایش کریدور واخان در توسعه روابط اقتصادی میان افغانستان و چین نقش مهمی ایفا کند.
همچنین با توجه به گفته رسانه‌‌های محلی افغانستان، حکومت طالبان اعلام کردند که راه اتصالی از گردنه واخان بدخشان در مرز شمال شرقی افغانستان با چین در بهار امسال تکمیل می‌شود؛ البته لازم به ذکر است که روزنامه چینی «مورنینگ پست» در ۲۶ ژانویه 2024 گزارش داد که با وجود تکمیل بخشی از این راه اتصالی در افغانستان، پکن در مورد دسترسی زمینی آن کشور به خاک چین به خاطر «نگرانی‌های امنیتی» احتیاط می‌کند.
براساس این گزارش، بهره‌برداری از کریدور واخان علاوه براینکه به نفع دو کشور چین و افغانستان خواهد بود، برای ایران نیز دارای منافع اقتصادی است. ایران و افغانستان مانند دیگر همسایگان، در برخی دیگر مکمل و همکار یکدیگر هستند که این کریدور یکی از آنها است.
همانطور که اشاره شد، یکی از برنامه‌های چین و افغانستان راه‌اندازی کریدور واخان است. مسیر ساخت این کریدور به عنوان یکی از منزوی‌ترین و پر چالش‌ترین مناطق کشور به شمار می‌رود، اما اخیرا اعلام شد که ساخت شاهراه پامیر تا مرز چین تکمیل شده و رسما راه را برای برنامه‌ریزی برای آغاز توسعه کریدور واخان هموار می‌کند.
همچنین پیش بینی می‌شود با احداث این مسیر، افغانستان واردات کالا‌های مختلف از جمله مواد غذایی، مواد خام و همزمان صادرات اقلامی مانند سنگ‌های قیمتی و سایر مواد به چین را آغاز کند. البته توسعه کریدور واخان علاوه بر افزایش حجم تجارت افغانستان و چین، اتصال زمینی ایران و چین را فراهم می‌کند که این امر بر تجارت دوجانبه تاثیر مثبت دارد. حتی ایران از این کریدور می‌تواند برای انتقال گاز از طریق خط لوله به چین در بلندمدت بهره بگیرد. بی‌شک اجرای چنین پروژه‌ای برای افغانستان درآمد ترانزیتی نیز در پی خواهد داشت.
